Prof. dr inż. Eugeniusz Ratajczyk

Kadencje: 1973–1975, 1996–1999 i 1999–2002

Eugeniusz Ratajczyk urodził się w 1933 roku w Piotrkowie Kujawskim. Liceum ukończył w 1952 r. we Włocławku, natomiast studia – w 1957 r. na Oddz. MP Wydziału Mechanicznego Technologicznego Politechniki Warszawskiej. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w 1965 r. na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej PW, tytuł i stanowisko docenta w 1970 r., tytuł profesora i stanowisko profesora nadzw. – w 1986 r., a stanowisko profesora zwyczajnego – w 1994 roku.

dziekani_wydzialu_mechaniki_Strona_26

Zainteresowania naukowe prof. E. Ratajczyka związane są z metrologią techniczną i badaniami nad rozwojem współrzędnościowej techniki pomiarowej w tym maszyn i robotów pomiarowych, sensorów i sond pomiarowych. Wcześniej, tj. do roku 1990 zajmował się badaniami nad rozwojem przetworników (mechanicznych, elektrycznych i optoelektronicznych) stosowanych w budowie urządzeń pomiarowych przeznaczonych do dokładnego pomiaru elementów maszynowych, szczególnie elementów przemysłu łożyskowego. Tworzył konstrukcje urządzeń pomiarowych, które po wykonaniu w metalu stosowane były w fabrykach łożysk tocznych.

W ostatnich latach zajmował się współrzędnościową techniką pomiarową w zakresie procedur pomiarowych, budowy i badania własności sond pomiarowych stosowanych w maszynach i robotach pomiarowych oraz opracowywaniem metod badania dokładności maszyn pomiarowych (obejmujące procedury i ich oprogramowania komputerowe, opracowanie użytkowych procedur atestacji i kalibracji maszyn pomiarowych). Prowadził też badania dokładności pomiarów skaningowych.

Profesor E. Ratajczyk jest autorem monografii, rozpraw i artykułów naukowych (łącznie 240 pozycji), 6 podręczników, 184 referaty naukowe (w tym 162 publikowane), 55 artykułów przeglądowych oraz 35 referatów związanych z procesem dydaktycznym. Jest też autorem lub współautorem 6 patentów. Był kierownikiem lub głównym wykonawcą 5 projektów badawczych KBN w latach 1991–2004 i promotorem 11 przewodów doktorskich (w tym 2 cudzoziemców). Jest prekursorem rozwoju w kraju współrzędnościowej techniki pomiarowej. Zainicjował sympozja i seminaria z tego zakresu przekształcone w międzynarodowe konferencje pt.: „Coordinate Measuring Technique”, które odbywają się co dwa lata, oraz krajowe konferencje z międzynarodowym udziałem pt.: „Metrologia w Technikach Wytwarzania”. Pod koniec 2005 roku został wydany kolejny podręcznik (350 str.) pt. „Współrzędnościowa technika pomiarowa”, wyróżniony w 2006 r. nagrodą ministra. Na początku 2016 r. został wydany nowy podręcznik (przy współudziale autorskim prof. A. Woźniaka) o objętości 532 strony pt. „Współrzędnościowe Systemy Pomiarowe”, który został wyróżniony przez Naczelną Organizację Techniczną (NOT) jako najlepsza książka techniczna wydana w 2016 r.

W ramach działalności dydaktycznej prof. E. Ratajczyk prowadził wykłady z przedmiotu metrologia techniczna dla wszystkich studentów na III roku Wydziału Mechatroniki oraz z przedmiotu maszyny i roboty pomiarowe na IV i V roku specjalności robotyka i specjalności inżynieria jakości.

Pełnione funkcje organizacyjne: oprócz funkcji dziekana w latach 1973–1975 i 1996– –2002, przez blisko dwadzieścia lat (do roku 1995) był kierownikiem Zakładu Metrologii i Inżynierii Jakości w Instytucie Metrologii i systemów Pomiarowych. Do 2007 r. był opiekunem specjalności „Inżynieria Jakości” i przewodniczącym Komisji Egzaminów dyplomowych na tej specjalności. Ponadto w latach 2001–2007 był przewodniczącym Komitetu Metrologii i Aparatury Naukowej Polskiej Akademii Nauk, a od 1 X 2007 r. jest jego przewodniczącym honorowym. W latach 2004–2010 był członkiem Rady Nauki przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Do 2013 r. był zastępcą przewodniczącego Zespołu Redakcyjnego kwartalnika PAN „Metrology and Measurement Systems” oraz członkiem Zespołu Redakcyjnego miesięcznika „MECHANIK” odpowiedzialnym za dział pomiarów.

Profesor E. Ratajczyk był inicjatorem przebudowy i modernizacji licznych pomieszczeń w budynku Wydziału. Do ważniejszych można zaliczyć budowę samodzielnego klubu studenckiego MECHANIK, przebudowę parteru w niskiej części budynku i zbudowanie Zintegrowanego Ciągu Laboratoriów Badawczych Mechatroniki oraz budowę nowego Centrum Naukowo-Dydaktycznego Technik Multimedialnych, którego głównym składnikiem jest nowe audytorium (sala 11). Ponadto prof. E. Ratajczyk przyczynił się do utworzenia nowego laboratorium w Instytucie Metrologii i Inżynierii Biomedycznej wyposażonego w najnowsze urządzenia pomiarowe takie jak współrzędnościowe maszyny pomiarowe, skomputeryzowane urządzenia do pomiaru mikro- i makrogemoetrii powierzchni, skanery laserowe, tomograf komputerowy itp., ulokowane w budynku Wydziału na parterze.

Za zasługi w działalności naukowej i dydaktycznej prof. E. Ratajczyk został wyróżniony ośmioma nagrodami ministra i licznymi odznaczeniami państwowymi – m.in. w 2001 roku Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Prof. E. Ratajczyk mimo że jest na emeryturze, czynnie związany jest z Instytutem i Wydziałem, biorąc udział w kształceniu kadry naukowej (szczególnie w recenzowaniu prac doktorskich i habilitacyjnych) oraz w prowadzeniu niektórych wykładów jak np. „Zaawansowane techniki pomiarów geometrycznych”, w których została uwzględniona nowa tematyka obejmująca przemysłową tomografię komputerową.

Zainteresowania pozazawodowe: narciarstwo, filatelistyka, numizmatyka.

Eugeniusz Ratajczyk